ในฝรั่งเศสมีอนุสาวรีย์ที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มากมายและปัจจุบันได้เป็นสมบัติที่มีค่าของประเทศ เพราะนอกจากจะบ่งบอกถึงความรุ่งเรืองในอดีตยังทำให้ประเทศเป็นแหล่งท่องเที่ยวอีกด้วย ปารีสก็ยังคงเป็นเมืองที่มีอนุสาวรีย์ที่สำคัญทางประวัติศาสตร์มากที่สุด
Les invalides หรือ l’hôtel des Invalides ( เลแซงวาลิด ) อาคารที่มีโดมสวยงามนี้ตั้งอยู่ที่กรุงปารีส สร้างขึ้นในปี ค.ศ. 1714 ในสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 เพื่อเป็นโรงพยาบาลที่พักทหารที่บาดเจ็บและพิการจากสงครามตั้งแต่ปี ค.ศ. 1670 ส่วนใหญ่ของอาคารหลังนี้สร้างโดยสถาปนิก Jules Hardouin Mansart ส่วนโดมและวัด ( Chapelle ) สร้างในสมัยนโปเลียนที่ 1 ในปี ค.ศ. 1840 ได้นำพระศพของพระเจ้านโปเลียนที่ 1 ไปไว้ใน Chapelle เรียกว่า Chapelle des Soldats มีศพนายพลพระสหายของพระเจ้านโปเลียนหลายคนฝังอยู่ด้วย
ปัจจุบัน Les invalides อยู่ในความดูแลของกระทรวงกลาโหม ใช้เป็นพิพิธภัณฑ์ทหาร ( Musée de l’Armée ) โดมซึ่งสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้านโปเลียนที่ 1 นั้นสวยงามมาก เป็นงานชิ้นที่สวยงามที่สุดในบรรดาโดมทั้งหมดของปารีส สไตล์การสร้างเรียกว่า jésuite สไตล์เจซูอิทนี้เป็นสไตล์แบบ Contre-Réforme
L'Arc de Triomphe de l'Etoile
L’Arc de Triomphe de l’Etoile ( ประตูเอตวล ) พระเจ้านโปเลียนที่ 1 โปรดให้สร้างประตูชัยแห่งนี้เพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะในการรบในสมัยพระองค์ เริ่มสร้างในปี ค.ศ. 1810 ใช้เวลาสร้าง 20 ปี ในสมัยพระเจ้าฟิลลิป ผู้ออกแบบ คือ Chalgrin ประตูชัยเอตวลอยู่ทางฝั่งขวาของแม่น้ำแซน เป็นอนุสาวรีย์ที่ใหญ่โตหรูหรามากในด้านสถาปัตยกรรม มีอาเวอนู 12 สายมาพบกันดูเป็นแฉกเหมือนดาวสวยงามมาก ทำให้ Place de l’Etoile ได้ชื่อว่าเป็น le beau carrefour rayonnant ในปี ค.ศ. 1970 จัตุรัสนี้เปลี่ยนชื่อเป็น Place Charles-de-Gaule แต่คนปารีสยังนิยมเรียกว่า Place de l’Etoile เสาที่ใหญ่ทั้งสี่เสาของประตูชัยหนา 20 เมตร มีลิฟต์พาขึ้นไปบนหลังคาประตูชัยได้บนเสาใหญ่มีภาพสลักนูนสูงที่สวยงามและมีคุณค่า แสดงชัยชนะในการสงครามในสมัยจักรวรรดิที่ 1 ใต้โค้งประตูมีหลุมฝังศพทหารนิรนามที่ตายเพื่อประเทศฝรั่งเศสระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 1 บนหลุมฝังศพมีเปลวไฟลุกอยู่ไม่มีวันดับ เพื่อสักการะดวงวิญญาณทหารหาญเหล่านั้น
Place de la Concorde ( จัตุรัสคองกอร์ด ) เป็นจัตุรัสที่กว้างใหญ่ที่สุดของกรุงปารีส สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 15 ระหว่างปี ค.ศ. 1753-1775 โดยทรงให้ Jacques-Ange Gabriel เป็นสถาปนิกออกแบบตกแต่งบริเวณ ในบริเวณลานกว้างใหญ่เนื้อที่ 62,000 ตารางเมตร มีรูปปั้น น้ำพุ มีเสาหินสูง 23 เมตร ชื่อ โลเบลิสต์ เดอ ลุกซอร์ (L’Obélisque de Lougsor ) ซึ่งปาชาโมฮำเม็ด อาลี แห่งอียิปต์ถวายแก่พระเจ้าหลุยส์-ฟิลลิป ในปี ค.ศ. 1836
จัตุรัสแห่งนี้มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ของฝรั่งเศสเพราะในสมัยปฏิวัติใหญ่ของฝรั่งเศส ปีค.ศ. 1789 นั้น เป็นที่ที่ประหารพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 และพระนางมารีอองตัวเนต ด้วยเครื่องกิโยติน ( Guillotine ) ชื่อของจัตุรัสตั้งขึ้นในปี ค.ศ. 1795 ว่า Place de la Concorde โดยมีเหตุผลที่จะสมานความสามัคคีระหว่างผู้ปฎิวัติและผู้ถูกปฎิวัติ คำว่า concorde หมายความว่า ความเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกัน
La Conciergerie ( ลาคองแซจเชอคี ) la Conciergerie เคยเป็นที่อยู่ของ gouverneur ของ la maison du Roi ตั้งแต่ปี ค.ศ. 1392 ได้กลายเป็นคุก ในระหว่างการปฏิวัติใหญ่ของฝรั่งเศส ( ปี ค.ศ. 1793-1794 ) ลาคองแซจเชอคี กลายเป็นคุกของรัฐ ( prison d’Etat ) มีโศกนาฎกรรมต่างๆเกิดขึ้นมากมาย ในช่วงที่เป็น prison d’Etat La Conciergerie สวยงามและเด่นสง่าเมื่อมองจากเกาะกลางแม่น้ำแซน (I’île de la Cité) ส่วนที่เด่นของ la Conciergerie คือหอคอยกลม ( les tours rondes ) และหอนาฬิกาสี่เหลี่ยม ( la tour carée de l’horloge )
Le Panthéon ( เลอปองเตอง ) เป็นอนุสาวรีย์ที่ใหญ่ที่สุดใน le quartier Latin โดมสูง 80 เมตร ตัวอาคารยาว 110 เมตร กว้าง 82 เมตร เริ่มสร้างในสมัยพระเจ้า หลุยส์ที่ 15 โดยพระองค์ทรงวางศิลาฤกษ์เองในปี ค.ศ. 1764 สถาปนิก คือ Soufflot ซึ่งต่อมาได้เป็นชื่อถนนด้านหน้าของ Panthéon เพื่อเป็นเกียรติแก่สถาปนิกผู้ยิ่งใหญ่คนนี้
ตอนสร้างตอนแรกนั้นเพื่อเป็นโบสถ์ (église) ในสมัยปฏิวัติเป็นวิหาร ( temple ) โดยให้ชื่อว่า Panthéon เป็นที่เก็บศพหรือกระดูกของรัฐบุรุษและบุคคลสำคัญของชาติ ในสมัย Restauration ( 1814-1830 ) ได้เป็นวิหารแห่งความรุ่งโรจน์ ( temple de la Gloire ) ในสมัยพระเจ้า หลุยส์-ฟิลลิป ซึ่งในสมัยจักรวรรดิที่ 2 เป็นโบสถ์ (église) ในสมัยสาธารณรัฐที่ 3 กลับเป็นที่ฝังศพของรัฐบุรุษตามเดิม
ได้มีพิธีฝังศพวิคเตอร์ ฮูโก ( Victor Hugo ) นักเขียนคนสำคัญของฝรั่งเศสในปี ค.ศ. 1885
ข้างในวิหารที่มีโดมใหญ่โตนี้มีภาพวาดฝาผนังสวยงามที่มีชื่อเสียงที่สุด คือ ภาพวาดของปูวิ ( Puvis ) และ ชาวาน ( Chavannes ) ศพคนสำคัญ และนักเขียนของฝรั่งเศสที่เก็บไว้ในห้องใต้ดิน มี Jaurès, Braille,Emaile Zola,Voltaire,Rousseau ฯลฯ คำจารึกข้างหน้าเขียนไว้ว่า ประเทศระลึกถึงบุญคุณรัฐบุรุษ และคนสำคัญ “Aux grand Hommes,la patrie reconnaissante”
L'Arc de Triomphe de Carrousel
L’Arc de Triomphe de Carrousel (ประตูชัยการูเซล) อยู่ในสวน Tuilerie ในบริเวณพิพิธภัณฑ์ Louvre พระเจ้านโปเลียนที่ 1 โปรดให้ สร้างขึ้นตั้งใจจะให้เหมือน ประตูชัย Septiem Sévère ( จักรพรรดิโรมันซึ่งครองราชย์ระหว่างปี ค.ศ. 193 - 211 ) กับของพระเจ้า Constantin มหาราช ซึ่งเป็นจักพรรดิโรมันเช่นกัน ( ค.ศ. 306 - 337 )
ประตูชัยการูเซลค่าใช้จ่ายร่วมล้านฟรังค์ในสมัยนั้น สูง 14.90 เมตร ยาว 19.50 เมตร มีซุ้มประตูโค้ง 3 ซุ้ม ซุ้มตรงกลางใหญ่ที่สุด สิ่งที่ทำให้ประตูชัยนี้มีคุณค่าสูงคือภาพสลักหินอ่อนสีชมพู รสนิยมแบบโบราณมาผสมผสานเข้ากับศิลปะยุค นโปเลียนได้อย่างกลมกลืน เสากลม 8 ต้น ที่ตั้งประดับอยู่นี้ทำด้วยหินอ่อนสีแดง ตุ๊กตา 8 ตัวบนยอดเสาสลักเป็นทหารเหล่าต่าง ๆ ในสมัยนโปเลียนบนซุ้มประตูรถแบบโรมัน เทียมม้า 4 ตัว มี 2 ล้อ กำลังแล่นนำผู้มีชัยชนะ แต่งตัวแบบโรมัน ในมือชูคบเพลิงแห่งชัยชนะเข้าในเมือง มีเทพธิดา 2 นาง ขนาบข้างม้าทั้ง 4 มาด้วย ประตูชัยการูเซลไม่เด่นสง่าเท่าประตูเอตวล เพราะประตูชัยเอตวลเป็นจัตุรัส แต่จากประตูชัยการูเซลจะได้ภาพที่สวยงามมาก เมื่อดูหันหน้าไปทางทิศตะวันออกมองลอดซุ้มโค้งของ Le Carrousel จะเห็นเสาหิน Obélisque อยู่ถัดไปและจะเห็น L’Arc de Triomphe de l’Etoile อยู่ลึกสุดของภาพ ซึ่งเป็นแนวตรง เป็นภาพที่สวยงามหาดูได้ยาก
Palais de Justice กระทรวงยุติธรรม เป็นพระบรมมหาราชวังแห่งแรกของกษัตริย์ฝรั่งเศสอยู่ใน I’île de la Cité ปัจจุบันเป็นศาลสถิตย์ยุติธรรมของกรุงปารีส
